Skip to content
Hemija

Pojam supstanci

Supstance su vid materije. Svako fizičko telo izgrađeno je od jedne ili više supstanci. Imaju masu, zauzimaju prostor i imaju karakteristična svojstva po kojima se međusobno razlikuju.

PRIMER:
Sumpor (S) je supstanca žute boje, čvrstog agregatnog stanja, jedini se s kiseonikom (O₂) gradeći okside (SO₂)

Fizička svojstva

Svojstva koja se opažaju ili mere bez promene hemijskog sastava supstance:

  • agregatno stanje
  • boja
  • miris
  • ukus
  • rastvorljivost u određenom rastvaraču *
  • temperatura ključanja *
  • temperatura topljenja *
  • električna provodljivost *
  • gustina *

Određena fizička svojstva su karakteristična jer ne zavise od stepena usitnjenosti supstance i veličine uzroka, obeležena zvezdicom (*).

PRIMER:
Svojstvo, kao što je boja, može da zavisi od stepena usitnjenosti, jer sa stepenom usitnjenosti boja može postati svetlija. Tako je oksid žive (HgO) crvene boje ukoliko je u obliku krupnog kristala, a ukoliko je u obliku sitnih kristala, to je žuta supstanca.

Hemijska svojstva

Pokazuju na koji se način supstanca pretvara u druge supstance:

  • zapaljivost
  • sklonost ka rđanju
  • reaktivnost u odnosu na drugu supstancu

PRIMER:
Kada se svojstvo S jedini sa O₂ i metalima i svojstvo O₂ koje se lako jedini sa većinom elemenata, tada kažemo da su to njihova hemijska svojstva.

Fizičke i hemijske promene

Pri fizičkim promenama, supstanca ne menja svoj hemijski sastav, dok se pri hemijskim promenama hemijski sastav menja i supstanca se pretvara u druge supstance. Pri fizičkim promenama menja se energetsko stanje supstance. Hemijske promene se drugačije zovu hemijske reakcije. Svaku hemijsku promenu prati i fizička promena zbog toga što se promenom hemijskog sastava supstance menja i njeno energetsko stanje.

PRIMER:
Fizičke promene su isparavanje, topljenje, očvršćavanje, kondenzovanje, sublimovanje, rastvaranje i drugo. U svakodnevnom životu od fizičkih i hemijskih promena imamo topljenje leda, isparavanje vode, sagorevanje drveta, uglja, nafte, voska i drugih supstanci, truljenje voća, promena boje lišća, rđanje gvožđa i mnoge druge.